Hoe houd ik een speech tijdens een begrafenis

Hoedoe door: Cindy Kamstra

Bekijk het profiel van Cindy Kamstra
Aantal Hoedoes: 86

Benodigdheden

• Schrijfgerei
• Moed

Stappen

1. Schrijf alles op wat je te binnen schiet

   Een speech tijdens een uitvaartplechtigheid gaat over mensen en gevoelens. Niet alleen over de overledene, maar ook over jou en de andere nabestaanden. Maar in de eerste dagen na het overlijden heb je te maken met zoveel verschillende mensen en gevoelens dat het allemaal nogal door elkaar gaat lopen. Bovendien zal er door al die mensen veel over de overledene gepraat worden. Al die informatie kun je gebruiken voor je toespraak, maar dan moet je het wel zien te onthouden. En dat is lastig als je zo emotioneel bent. 

   Neem daarom overal waar je heen gaat een notitieblokje mee en schrijf daarin alles op wat je te binnen schiet of wat je van anderen hoort over de overledene (mooie herinneringen, favoriete uitspraken, kenmerkende eigenschappen), de gevoelens die jij en anderen hebben en andere dingen die je niet wilt vergeten.

   Zo’n blokje is bovendien handig om praktische informatie in op te schrijven, zoals dingen die je nog moet doen, adressen en telefoonnummers.

2. Sorteer je notities

   Als je even wat tijd voor jezelf hebt, loop dan alles wat je hebt opgeschreven na en pik de dingen eruit die je in je toespraak wilt verwerken. Volg daarbij je gevoel. Een uitvaartspeech die recht uit je hart komt is de meest persoonlijke en herkenbare toespraak die er is. Heb jij dus het idee dat er ruimte is voor een grappige anekdote, een paar regels uit het lievelingslied van de overledene of een gedicht dat precies omschrijft hoe hij of zij was, gebruik die dingen dan.

3. Schrijf de eerste versie van je speech

   Als je alle benodigde informatie hebt verzameld is het tijd om de tekst te gaan schrijven. Het is het makkelijkst om dat in twee of drie versies te doen. De eerste versie is de “kladversie”, waarin je alles opschrijft wat je zou willen zeggen. Maak je daarbij niet druk om opbouw, taalfouten, moeilijk lopende zinnen enzovoort. Deze versie is puur bedoeld om je te helpen een lijn te ontdekken in wat je wilt vertellen.

   Als de kladversie klaar is, laat hem dan even liggen en ga iets compleet anders doen. Als je genoeg tijd hebt, laat hem dan zelfs tot de volgende dag liggen zonder ernaar te kijken. Dit geeft je geest de kans de informatie te verwerken en waar nodig te herschikken, zodat je straks eenvoudiger ziet wat er aangepast moet worden.

4. Schrijf de tweede versie van je speech

   Bij het schrijven van de tweede versie ga je nadenken over wat je wanneer en hoe wilt zeggen. Je gaat als het ware de rode draad aanbrengen en alle stukjes die “overbodig” zijn eruit halen. Dat kan moeilijk zijn, want het liefst zou je waarschijnlijk alles erin houden. Bedenk dus voordat je gaat schrappen en herschrijven goed wat je wilt bereiken met je speech. Wil je dat de mensen bij de plechtigheid horen hoe het leven van de overledene was en hoe hij of zij daar zelf in stond? Of ga je iets zeggen over de betekenis die hij of zij in jouw leven en dat van anderen had? Zo zijn er nog wel meer thema’s te bedenken die je als rode draad kunt gebruiken. Heb je jouw thema eenmaal bepaald, loop dan de eerste versie van je toespraak na en haal alles wat niets aan dat thema toevoegt eruit.

   De tweede versie is ook het moment om vast te stellen waar de pauzes en ademhalingsmomenten moeten komen. Geef die duidelijk aan in de tekst, zodat je bij het voorlezen een leidraad hebt. Dat helpt je om je zenuwen en emoties in de hand te houden, zodat je de tekst rustig en duidelijk kunt voorlezen.

5. Lees de tekst voor aan andere betrokkenen

   Als de tweede versie klaar is, is de tijd gekomen om je speech aan anderen te laten horen. Het lijkt misschien gemakkelijker om hen gewoon de tekst zelf te laten lezen, maar doe dat liever niet. De tekst alvast voorlezen geeft jou en anderen de kans om de eerste sterke emoties die naar boven komen alvast te doorstaan, zodat je daar tijdens de begrafenis minder last van hebt. Bovendien hoor je pas als je een tekst voorleest hoe hij echt klinkt en waar eventueel nog dingen aangepast moeten worden om hem vloeiender te maken.

6. Schrijf indien nodig een derde versie

   Na het voorlezen kunnen de toehoorders je vertellen wat ze ervan vonden. Waarschijnlijk krijg je alleen maar positieve reacties. Er is echter ook een kleine kans dat je van iedereen te horen krijgt dat er nog iets aan ontbreekt of dat ze zelf nog iets zouden willen verbeteren. Maak je daar niet al te druk om, maar houd er wel rekening mee.

   Lees zelf je tekst nog eens kritisch na en bedenk of je iets kunt of moet met de opmerkingen die je hebt gekregen. Onthoud wel dat het jouw tekst is en dat jij hem straks gaat voorlezen. Staan de opmerkingen dus ver van je af en herken je er jezelf en de overledene niet in, laat ze dan voor wat ze zijn. Snijden de opmerkingen hout en zouden ze je speech inderdaad verbeteren, schrijf dan een derde versie waarin je de opmerkingen verwerkt.

   Dit is de definitieve versie. Je kunt hem eventueel nog eens voorlezen als je dat prettig vindt, maar het hoeft niet. 

7. Wees voorbereid op emoties

   Als je tijdens de begrafenis of crematie je speech daadwerkelijk gaat houden, zul je misschien emotioneel worden. Dat geeft niet, gevoel hoort erbij en niemand zal het je kwalijk nemen.

   Om toch je toespraak voor te kunnen lezen, kun je een paar praktische voorbereidingen treffen. Zo is het handig als je zakdoekjes bij je hebt en als er een glas water klaarstaat. Dat laatste is meestal wel het geval, maar je kunt het nog even expliciet aangeven bij de uitvaartondernemer.

   Je tekst lezen terwijl je ogen vol tranen staan is niet gemakkelijk, zeker als het lettertype te klein is. Print daarom je tekst in een grote en duidelijk leesbare letter, bijvoorbeeld 36 punten. Het ziet er misschien veel te groot uit, maar je weet in elk geval zeker dat het leesbaar is.

8. Blijf jezelf

   Als je er eenmaal staat en het echt moet gaan doen, merk je misschien dat je heel erg staat te trillen, dat je hartkloppingen hebt of dat het zweet je uitbreekt. Of misschien lopen de tranen al meteen over je wangen, nog voordat je een woord hebt voorgelezen.

   Bedenk op zo’n moment dat iedereen die aanwezig is, precies begrijpt wat je doormaakt. Niemand zal je dus uitlachen of je iets kwalijk nemen. Niemand verwacht dat je met een stalen gezicht je speech voorleest en je hoeft dus ook geen verwoede pogingen te doen je gevoelens te onderdrukken of je trillende handen te verbergen.

   Neem liever rustig een slokje water en haal een paar keer diep adem. Je hoeft ook niet naar de aanwezigen te kijken als je dat niet wilt. Richt je aandacht op de tekst die voor je ligt en begin met lezen. Probeer zo rustig mogelijk te lezen en houd je pauze- en ademhalingstekentjes in de gaten. Trilt je stem? Maakt niet uit. Dat wordt vanzelf minder als je wat verder bent. En zo niet, dan is dat ook niet erg.

9. Voel je vrij om te stoppen of te weigeren

   Heb je echt het idee dat je het niet aankunt om een speech te houden, doe het dan gewoon niet. Je mag nee zeggen als iemand je vraagt of je iets wilt zeggen tijdens de uitvaart. En ben je al met je toespraak begonnen, dan mag je ook altijd stoppen op het moment dat jij dat wilt. Of dat nu in de voorbereidende fase is of op het moment dat je je tekst staat voor te lezen voor een zaal vol mensen. Voel je daar ook niet schuldig over, je weet zelf het beste wat je wel en niet kunt of moet doen in deze emotionele tijd.
   
   Veel sterkte.

Do's

• Vanuit je hart spreken.
• De tekst van de speech na afloop van de plechtigheid uitdelen zodat mensen hem later nog eens na kunnen lezen.
• Van tevoren bepalen of je tegen of over de overledene spreekt: “je was…” of “hij was…”.
• Na afloop trots op jezelf zijn. Het was moeilijk, maar je hebt het toch maar aangedurfd!

Don'ts

• Een toespraak houden terwijl je dat eigenlijk helemaal niet wilt.
• Andere mensen wijzigingen aan laten brengen in de tekst. Jij moet hem uitspreken, dus moet hij in jouw woorden geschreven zijn.

Bron