Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Natuur & milieu » Achtertuin » Hoe knot ik wilgen

Hoe knot ik wilgen

Document acties
  • Moeilijkheidsgraad: goed te doen
Hoe knot ik wilgen
Niets Hollandser dan een boerenslootje met daarlangs een lange rij knotwilgen. Knotwilgen zijn geen aparte soort, maar danken hun vorm - een korte stam met een pruik van dunnere takken - aan mensenhanden. Eeuwenlang werden wilgen geknot om boeren te voorzien van hout voor klompen, bezemstelen, hekken en de open haard. Die functie hebben de bomen al lang niet meer, maar eenmaal geknot dan moet je de bomen blijven knotten. Doe je dat niet dan wordt de kruin te zwaar en zal de stam onder het gewicht van de pruik inscheuren. De boom gaat dan dood. Volgens professioneel boomverzorger Hindry Bos is wilgen knotten erg eenvoudig. Hindry: ‘Het is niets anders dan de boom ontdoen van zijn kruin, zodat hij daarna weer kan uitlopen.’ Hoe je dat doet, lees je hier.

Hoedoe door: Merel van der Lande

Bekijk het profiel van Merel van der Lande
Aantal Hoedoes: 50


Benodigdheden

  • Ladder of trapje
  • Snoeischaar voor hele dunne takken
  • Scherpe handzaag, liefst een Japanse trekzaag
  • Handschoenen
  • Stevige schoenen
  • Gezond verstand

Stappen

  1. Knot in het juiste seizoen

    ‘Je kunt een wilg ieder jaar, om het jaar of om de twee jaar knotten’, vertelt Hindry Bos. ‘Wacht je langer dan heb je kans dat de takken te dik worden om ze zelf te kunnen zagen. Belangrijk is dat je wilgen in het juiste seizoen knot. Van oudsher knotten boeren de bomen in de wintermaanden januari en februari, voor hen de rustigste periode van het jaar. Ook voor de wilgen zelf is dit de beste periode omdat ze dan in het voorjaar weer volop kunnen uitlopen. Snoei je ze in de zomer, dan hebben ze hun eerste groeispurt gehad en groeien de takken minder snel terug.’
    Een ander element om rekening mee te houden, is het leven in de wilgen. Hindry: ‘De knot van wilgen is een bron van nieuw leven zoals insecten, schimmels, vogels en muizen. In veel knotwilgen broeden al vroeg in het voorjaar steenuilen, een beschermde vogelsoort. Volgens de flora- en faunawet moet je steenuilen en hun nestjes met rust laten en dus kun je de boom niet snoeien. Nog een reden om wilgen echt in de winter te knotten.’

  2. Plaats en bestijg de ladder

    Voordat je omhoog klimt, is het zaak om goed te controleren of de ladder stabiel staat. De grond rond wilgen is vaak drassig, dus je moet zeker weten dat de ladder niet kan wegzakken. Vaak kun je in de knot gaan staan. Controleer dan wel of er geen loszittende stukken schors zitten, waardoor je voet plotseling wegschiet. Tot een hoogte van 2,5 meter mag je klimmen zonder valbescherming. Bevindt de knot zich hoger dan heb je een speciale valbescherming nodig. Het is in dat geval aan te raden een professional in te schakelen (zie stap 6).

  3. Kies de juiste zaagmethode

    Als je stevig staat, kun je gaan zagen. Houd daarbij rekening met de zaagmethode; dunne takken zaag je anders dan dikke takken. Hindry: ‘Dunne takken kun je in één keer op de knot afknippen met een snoeischaar of een scherpe handzaag. Dikke takken zaag je met de kapstokkenmethode. Je zaagt daarbij zo’n 20 cm boven de knot een inkeping aan de ene kant van de tak en vervolgens aan de andere kant van de tak. Dan kun je de tak voorzichtig doorzagen of afbreken. Het stukje van 20 cm dat je overhoudt, zaag je nu op de knot af. Zou je een dikke tak gelijk op de knot afzagen dan heb je kans dat de knot door het gewicht van de tak inscheurt. Dat is zonde van de energie van de boom en bovendien wordt de knot netter als hij heel blijft. Feit is wel dat je uiteindelijk alle takken op de knot moet afzagen om een mooie, compacte knot te krijgen. Zou je de takken op 20 cm boven de knot afzagen, dan gaat de boom op die plek opnieuw uitlopen. Dat is niet mooi en de knot wordt te hoog waardoor je er niet meer bij kunt.’ Heel dikke takken, met een doorsnee van 20-30 cm, moeten met een motorzaag worden afgezaagd. Dit gebeurt nog wel eens met achterstallig onderhoud van heel oude wilgen. In verband met je eigen veiligheid kun je deze klus beter overlaten aan een professionele boomverzorger (zie stap 6).

  4. Werk veilig

    Zoals voor elke klus waarbij scherpe en zware voorwerpen betrokken zijn, geldt ook voor wilgen knotten dat je veilig moet werken. Hindry: ‘Zorg dat je stevig staat en gebruik vooral je gezond verstand. Bedenk van tevoren hoe de tak zou kunnen vallen en houd daarbij rekening met de wind. Doe je het voor het eerst dan is het misschien verstandig om met iemand samen te werken. De persoon die op de grond staat, kan de boel in de gaten houden en de tak eventueel met een touw de juiste kant op trekken. Houd er bij de kapstokkenmethode rekening mee dat de tak kan terugschieten. Kijk daarom voordat je begint alvast waar je heen zou kunnen, mocht dat gebeuren. En.. als de tak bijna valt, roep dan nog even naar de mensen op de grond: van onderen!’

  5. Ruim de takken op

    Wat nu te doen met de enorme berg takken op de grond? Je kunt de afgezaagde wilgentenen versnipperen, verbranden of recyclen. Maak er bijvoorbeeld een takkenril van die als afscheiding dient en bovendien onderdak biedt aan allerlei insecten en vogels. Wil je er gewoon vanaf dan kun je de takken naar de groenrecycling van jouw gemeente brengen. Daar worden ze verwerkt tot compost.

  6. Schakel een professional in

    Heeft jouw oude wilg achterstallig onderhoud nodig, zit de knot te hoog of zijn de takken zo dik dat je eigenlijk een motorzaag nodig hebt? Dan kun je het beste een professionele boomverzorger inschakelen. Goede en betrouwbare professionals hebben zich aangesloten bij de Vereniging Hoveniers Groenvoorzieners. Via de website van de branchevereniging kun je per provincie en op trefwoord zoeken naar een boomverzorger bij jou in de buurt.

Do's

  • In de winter knotten
  • Veilig werken
  • Bij twijfel een professional inschakelen

Don'ts

  • Zelf een motorzaag ter hand nemen
  • Dikke takken in één keer afzagen

Bron

Meer uitleg

Hoedoeners in de spotlight
Janine Bruinooge
Lid sinds: 7 april 2008
Aantal Hoedoes: 34
F. Nelissen
Lid sinds: 7 april 2008
Aantal Hoedoes: 23
Susanne Biemans
Lid sinds: 14 mei 2008
Aantal Hoedoes: 9
Wil je ook schrijven voor Hoedoe?
Meld je aan!