Hoe schrijf ik een lied

Hoedoe door: David Feltkamp

Bekijk het profiel van David Feltkamp
Aantal Hoedoes: 2

Benodigdheden

• Akkoorden
• Een melodie
• Een tekst
• Een blocnote
• Liefst iets om mee op te nemen (telefoon of computer voldoet)

Stappen

1. Bepaal jouw manier van liedschrijven

   Het schrijven van een lied is een creatief proces. Hoewel deze 'hoedoe' dus anders doet vermoeden, is er geen vaste manier om een lied te schrijven. Ik ga toch een poging doen, op basis van mijn manier van liederen schrijven. Mijn manier is om eerst de muziek te schrijven (akkoorden en melodie), en dan gaandeweg een onderwerp en een tekst te boetseren, over de muziek heen. Anderen houden ervan om eerst de tekst te schrijven en daarna de muziek erbij te maken. Hoewel dit ook tot prachtige liederen kan leiden, werkt dit bij mij niet omdat die liedjes dan al snel 'gemaakt' klinken.

   Mocht je al vaker liedjes hebben geschreven, ga dan na hoe jouw beste lied tot stand is gekomen, en bedenk hoe dat creatieve proces toen ging. Heb je nog nooit een lied geschreven, experimenteer dan.

2. Maak de muziek

   Soms heb je ineens zin om een melodie te maken. Je zit wat te spelen op piano of gitaar, je zet wat verrassende akkoorden achter elkaar en ineens ontstaat daaruit een melodie waarvan je zeker weet dat je die nog nooit eerder hebt gehoord. Bingo! 

   Het schrijven van de muziek is een dynamisch proces. Soms speel je wat akkoorden en bedenkt er de melodie bij. Soms heb je een melodie, en gaat dan naarstig op zoek naar akkoorden die daar mooi bij klinken.

   Wat ik altijd mooi vind, is om de melodie te laten beginnen met één noot boven de grondtoon van het akkoord. Speel je dus een c-akkoord, dan begint de melodie met een d. Dat klinkt lekker vies. Probeer ook rare uitschieters te maken, soms klinken die voor geen meter, en soms heb je puur goud te pakken!

   Je hebt, volgens de traditie, drie stukken muziek nodig: een couplet, een refrein en een bridge. In een couplet vertel je het verhaal. Het refrein is de korte samenvatting van het onderwerp, en de moeite waard om herhaald (en meegezongen!) te worden. De bridge is vaak een escalatie van het probleem, of een geheel andere invalshoek.

   De structuur is vaak couplet 1 / refrein / couplet 2 / refrein / bridge / refrein. Variaties op dit schema zijn overigens zeer welkom.

   Ook raadzaam is een opname-apparaat om je muziek op te nemen. Een telefoon of een computer is goed genoeg. Vaak denk je 'dit vergeet ik nooit' en dan vergeet je het toch. Spreek ook in wat voor akkoorden je precies pakt, anders moet je dat later weer helemaal uit gaan zoeken.

3. Schrijf de tekst

   Oké, je hebt nu een akkoordenschema en een melodie. Nu nog een tekst.

   Je muziek ademt waarschijnlijk een bepaalde sfeer (treurig, vrolijk enz.). Dat is niet voor niets. Zo wordt je liedje ook. Dus laat je muziek je in een bepaalde stemming brengen, en ga dan associëren. En zing dan gewoon. Laat de woorden uit je mond komen, maakt niet uit waar het over gaat. Als er sprake is van Totale Inspiratie En Overgave, dan gaat het lied vanzelf een bepaalde kant uit. Je merkt dat woorden en zinnen gestructureerder worden. En ineens weet je: 'Het lied gaat over een meteoriet'.

   Zorg ervoor dat je een blocnote bij de hand hebt, zodat je je tekst meteen kunt opschrijven. Misschien denk je: 'Dit is zo goed, dat vergeet ik nooit'. En een uur later ben je het vergeten. Zonde!

   Dan hebben we nog die drie stukken muziek: het couplet met het verhaal, het refrein met de herhaalbare samenvatting, en de bridge met escalatie en/of de andere invalshoek. Makkelijk mee te zingen refreinen (zowel qua melodie als tekst) zijn mooi meegenomen, omdat dit is wat blijft hangen. Luister ook naar 'This Is The Life' van Amy MacDonald: twee héél korte coupletjes, en de rest alleen maar refrein.

   Waar gaat je lied over? In 90 procent van de gevallen zal dat een verloren liefde zijn, maar het is ook leuk om een keer ergens anders over te schrijven. Zo zijn er mooie liedjes geschreven over het Winschoterdiep (drs. P), over een jonge zeeheld (Lennart Nijgh) en over een zilveren hamer (de Beatles). Een liedje over het kopen van een pak melk bij de supermarkt kan heel goed worden, maar over het algemeen is het aan te raden om een lied te schrijven over een onderwerp dat heftigere emoties oproept (wanhoop, verdriet, woede, hysterie, vrolijkheid).

   Uiteraard moet de tekst goed lopen en het rijm moet acceptabel zijn. Hoewel dubieus, kom je er waarschijnlijk mee weg als je 'ram' op 'man' laat rijmen. Wil je een mooie, poëtische tekst schrijven, dan moet je opletten dat een liedtekst niet hetzelfde is als een gedicht. In liedteksten kom je vaker weg met herhalingen. Zo komt een refrein minder vaak voor in gedichten dan in liedjes.

4. Herschrijf

   Gefeliciteerd! Je hebt nu de eerste versie van je lied. En hoewel het voorkomt dat die in één keer briljant is, zal het vaker voorkomen dat er nog stukjes tekst niet helemaal goed lopen. Of dat regels niet helemaal goed rijmen.

   Laat het liedje dus even bezinken. Luister een paar dagen later de muziek weer af, en de tekst, en kijk waar het nog niet helemaal lekker loopt. Wissel regels om, schrap bepaalde woorden, ga op zoek naar synoniemen of los het op door bijvoorbeeld het refrein helemaal te herschrijven. Neem dit resultaat ook weer op met het opname-apparaat. Ik heb zelf soms dat een lied na een jaar nog verandert, tot grote frustratie van zij die tweestemmig meezingen.

   En ben je helemaal tevreden, pak dan de camera erbij, neem een filmpje op, zet het op YouTube en stuur mij een link!

Do's

• Schrijf over wat je bezighoudt
• Zorg dat de tekst ritmisch lekker loopt
• Wees creatief met rijm, maar niet té creatief
• Hou altijd een notitieblokje bij de hand om ideeën voor liedjes op te schrijven

Don'ts

• Verval niet in clichés ("als ik je zie lopen gaat de hemel open")
• Schrijf geen liedjes over dingen die ver van je af staan

Bron