Hoe organiseer ik een staking
Document acties
- Moeilijkheidsgraad: moeilijk
Benodigdheden
- Uitzichtloze situatie (iedere mogelijkheid van overleg uitgeput)
- Heldere en realistische eisen
- Spandoeken/vlaggen/borden/hesjes/petjes/ballonnen
- Social media
Stappen
-
Maak de afweging om wel of niet te staken
Staken is volgens Hofland in principe altijd af te raden. De onderlinge verhoudingen raken vaak voor lange tijd ontwricht. Het imago van de werkgever én de werknemers/vakbonden kan schade oplopen. Klanten kunnen zich afwenden van het bedrijf en de publieke opinie kan uiterst negatief worden. ‘Een staking in het openbaar vervoer enige jaren geleden leidde tot een stroom van klachten en opzeggingen bij de organiserende vakbond’, aldus Hofland. ‘Er zijn andere mogelijkheden om een vastgelopen onderhandeling vlot te trekken die niet zo’n grote negatieve impact hebben. Helaas is er soms toch geen andere optie dan staken, maar denk dus goed na voordat je er aan begint.’
-
Formuleer je boodschap
Gaat de werkgever toch niet overstag, dan kunnen jij en je collega’s op je strepen gaan staan door het werk neer te leggen. Hofland: ‘Jurisprudentie verbindt wel de nodige voorwaarden waar actievergaderingen van de vakbond(en) aan moeten voldoen. Zo moeten alle mogelijkheden tot overleg volledig uitgeput zijn, de inzet van het conflict in verhouding staan tot de schade die wordt aangericht en tenminste driekwart van de aanwezige leden tijdens een vergadering zich uitspreken voor het voeren van acties. Je moet ook heel helder hebben wat je precies wilt. In een actievergadering wordt dan ook niet alleen besloten over een ultimatum (laatste kans voor de werkgever), maar ook duidelijk vastgesteld wat de eisen van de werknemers zijn.’ Wees in het laatste wel redelijk (zie volgende stap).
-
Wees redelijk
Een salarisverhoging van duizend euro per maand, alle werknemers een auto van de zaak of elke dag Mc Donalds tijdens de lunch? Soms kun je wel dingen wensen, maar zijn ze werkelijk realistisch? Door zaken te eisen die niet heel realistisch zijn (en ook niet fair), kun je je geloofwaardigheid schaden. Overleg met elkaar en de vakbonden wat jullie (redelijke) eisen zijn. Hofland: ‘Die eisen worden in een vergadering besproken en officieel vastgesteld. Dan volgt een ultimatum aan je werkgever, waarbij hij nog 48 of 72 uur krijgt om op de eisen in te gaan. Doet hij dat niet, dan mag er gestaakt worden.’ Het eisenpakket kan nooit meer zijn, dan in de laatste ronde van de onderhandelingen is voorgesteld aan de werkgever.
-
Vind medestanders
Door alleen, of met een paar collega’s het werk neer te leggen bereik je niet heel veel. De werkgever moet echt last krijgen van een staking, anders is het zinloos. Een mislukte staking betekent daarna een langdurig slechte onderhandelingspositie. Probeer daarom zoveel mogelijk collega’s in jouw bedrijf (of branche) over te halen om mee te doen met de staking. Zo hebben jullie niet alleen een duidelijke boodschap. De kans is ook groter, mede door het neerleggen van het werk, dat de werkgever snel tot een overeenkomst wil komen. Hij wil namelijk de economische schade zo veel mogelijk beperken. Informeer collega’s met flyers, aanplakbiljetten, e-mails, via social media of het intranet, met brieven en in bijeenkomsten.
-
Knutsel spandoeken en borden
Trommel een groepje creatieve mededemonstranten op en bedenk enkele pakkende slogans die je op spandoeken en borden kunt zetten. Met deze spandoeken trek je wellicht de aandacht van voorbijgangers en heb je een goede exposure voor de pers. Misschien willen ze vervolgens ook in gesprek met je gaan of zijn ze geïnteresseerd in een informatieflyer (zie volgende stap). ‘De slogan moet kort en duidelijk zijn en in één keer duidelijk maken waar het jullie om gaat’, aldus Hofland.
-
Maak flyers, aanplakbiljetten en persmappen
Met spandoeken en borden informeer je voorbijgangers. Een gemiste kans dus als je het alleen bij leuzen houdt. Zet jouw boodschap kort en krachtig op een flyer, met eventueel een verwijzing naar een website voor meer en actuele informatie. Ook kun je een handtekeningenlijst neerleggen, waarop voorbijgangers hun handtekening als steunbetuiging kunnen achterlaten.
-
Zorg dat het niet uit de hand loopt
Een staking waarbij gevechten uitbreken, de boel gesloopt wordt of andere ellende wordt veroorzaakt zijn beslist onverstandig. Hofland: ‘Het zal de wederzijdse standpunten alleen maar verharden en brengt een oplossing nooit dichterbij. Zorg er dus voor dat er bijvoorbeeld mensen worden aangesteld als ‘orde dienst’ en roep op tot sociale controle.
-
Zoek steun bij bekende Nederlanders
Een bekend gezicht die rondloopt tussen de stakers of de staking publiekelijk ondersteunt trekt al gauw de aandacht van de media. Bovendien kan het ook de opinie beïnvloeden, er zijn Nederlanders die zich laten leiden door de meningen van BN’ers.
-
Informeer de pers
Een andere groep die je blij maakt met kort en bondige informatie zijn journalisten. Maak een persmap met onder andere een persbericht, de bovengenoemde flyer en eventueel interessante voorgeschiedenis. Wees wel selectief; te veel informatie werkt tegenovergesteld.
Hofland heeft nog een extra tip: ‘Vertel journalisten nooit meer dan de boodschap die je kwijt wilt. Praat je teveel, dan worden je woorden soms zomaar in een andere context gebruikt.’ -
Stel woordvoerders aan
Tijdens een staking is het heel belangrijk dat je op een heldere, duidelijke manier de eisen en wensen aan de pers kunt overbrengen. En niet iedereen is even spraakzaam als hij of zij een microfoon onder de neus geduwd krijgt. Wijs één of twee mensen aan die de pers te woord staan. Zorg ervoor dat jullie boodschap dezelfde is, om onduidelijkheid te voorkomen.
-
Sta open voor compromissen
Een succesvolle staking is niet per se een staking waarin al jullie eisen/wensen worden ingewilligd. Het is een periode van compromissen. Door allebei (werkgever en werknemers) water bij de wijn te doen houd je de sfeer en samenwerking goed. ‘Zorg dus ook altijd dat je ruimte voor compromissen inbouwt en ook de verwachtingen van alle stakers goed managet’, aldus Hofland. ‘Een resultaat van onderhandelingen tijdens een staking, moet uiteindelijk ook geaccepteerd worden. Zorg dus altijd voor een ‘achterdeurtje’ en gebruik geen leuzen als ‘minder dan dat is absoluut onacceptabel’ of dergelijke.’
Do's
- Openstaan voor compromissen. Om een conflict op te kunnen lossen, zullen beide partijen water bij de wijn moeten doen.
Don'ts
- Een staking organiseren zonder steun van één of meerdere vakbonden. In dit geval is staken namelijk strafbaar.
