Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Werk & carrière » Communicatie » Hoe gebruik ik de komma correct

Hoe gebruik ik de komma correct

Document acties
  • Tijdshoeveelheid 1 uur
  • Moeilijkheidsgraad: uitdagend
De komma wordt vaak lukraak in een zin geplakt. Vaak is een komma helemaal niet nodig, maar de regels voor het gebruik van een komma zijn vaak niet meer dan richtlijnen. Maar de betekenis van een zin kan er wel door veranderen. Dat maakt het lastig de komma juist te gebruiken. Hier vind je een aantal van die regels en richtlijnen.

Hoedoe door: Bastienne Wentzel

Bekijk het profiel van Bastienne Wentzel
Aantal Hoedoes: 59


Benodigdheden

  • Pen en papier
  • Computer

Stappen

  1. Plaats niet te veel komma's

    De belangrijkste fout met het gebruik van de komma is dat hij teveel wordt geplaatst. Voor het voegwoord 'dat' en 'en' zet je meestal geen komma. Dus niet: Hij zegt, dat hij morgen komt. En ook niet: We gaan morgen naar een pretpark, en naar een restaurant. In beide zinnen laat je de komma weg. Om het lastig te maken zijn op beide regels zijn uitzonderingen denkbaar. Je plaatst bijvoorbeeld wel een komma in deze zin: 'Hij was gewaarschuwd, en toch deed hij het.' Daarmee voeg je een duidelijke pauze in.

  2. Scheid de hoofd- en bijzin

    Een grammaticale komma kan duidelijkheid geven over de betekenis van een zin.

    Maar let op, de betekenis van een zin kan veranderen door een komma te plaatsen.

    Vergelijk bijvoorbeeld:

    • De appels die rood zijn liggen in de mand
    • De appels, die rood zijn, liggen in de mand

    In het eerste geval liggen alleen de rode appels in de mand. Dit heet een beperkende bijzin. Je hebt namelijk het stukje informatie 'die rood zijn' nodig om te begrijpen welke appels in de mand liggen.

    In het tweede geval liggen alle appels in de mand. De appels zijn toevallig ook nog rood. Dit heet een uitbreidende bijzin. Je snapt nog steeds dat alle appels in de mand liggen als je de bijzin weglaat. Alleen het feit dat ze rood zijn mis je, maar dat is niet essentieel voor het begrip van de tekst. Alleen in het laatste geval gebruik je komma's om de bijzin van de hoofdzin te scheiden.

    Vaak kun je de informatie in de beperkende bijzin (zonder komma's) niet missen om de tekst goed te snappen, die in een uitbreidende bijzin wel. Probeer de tekst die je tussen komma's zou willen plaatsen daarom eens weg te laten en kijk dan of de betekenis van de zin nog klopt. Zo niet, dan moet je de komma's weglaten.

  3. Geef een rustpauze aan

    Je kunt vaak een komma plaatsen als bij hardop lezen de toon iets omhoog gaat. Let daarbij wel op dat je niet met een van de bovenstaande situaties te maken hebt.

    Een komma is vaak wel op zijn plaats tussen twee werkwoorden of persoonsvormen. Bijvoorbeeld:

    • Zij die sterven gaan, groeten u.
    • Toen ze thuiskwam, hing ze haar jas aan de kapstok.

    Ook in opsommingen en tussen bijvoeglijke naamwoorden is de komma op zijn plaats.

  4. Verduidelijk de structuur van een zin

    Plaats een komma als er misverstanden dreigen te ontstaan, zoals in de zin: 'De premier zei, niet te hebben getwijfeld aan zijn beslissing.' In zo'n geval is het vaak mooier en duidelijker om de zin anders op te schrijven, bijvoorbeeld: 'De premier zei dat hij niet heeft getwijfeld aan zijn beslissing.' Zonder komma kun je de zin beter opschrijven als: 'De premier zei niet dat hij twijfelde aan zijn beslissing.'

Do's

  • Een komma plaatsen tussen twee persoonsvormen, werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en opsommingen
  • Goed opletten of je tussen een hoofd- en bijzin een komma moet plaatsen

Don'ts

  • Een komma plaatsen voor de voegwoorden 'dat' en 'en'
  • Veel komma's plaatsen in de veronderstelling dat dat makkelijker leest

Bron

Journalistiek Schrijven, Henk Donkers en Jaap Willems, Coutinho Bussum, 2002

Meer uitleg

Hoedoeners in de spotlight
Janine Bruinooge
Lid sinds: 7 april 2008
Aantal Hoedoes: 34
Adine Faber-Versluis
Lid sinds: 5 april 2008
Aantal Hoedoes: 469
Bastienne Wentzel
Lid sinds: 9 juni 2008
Aantal Hoedoes: 59
Wil je ook schrijven voor Hoedoe?
Meld je aan!