Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Natuur & milieu » Natuur » Hoe doe ik goede weersvoorspellingen

Hoe doe ik goede weersvoorspellingen

Document acties
  • Tijdshoeveelheid 60 minuten
  • Moeilijkheidsgraad: uitdagend
Vóór de tijd van het KNMI, moderne weerstations en zonne- en buienradars probeerde men het weer al te voorspellen. Wat voor weer het wordt, heeft immers invloed op ons dagelijks leven en soms zelfs op ons humeur. Welke kleding aantrekken, wel of geen paraplu mee, het feest binnen of buiten vieren - het hangt vaak af van het weer. Hoewel het soms zelfs voor professionele meteorologen moeilijk te voorspellen is, kun je als amateur een redelijke inschatting maken van het lokale weer. Hoe? Je leest het hier!

Hoedoe door: Merel van der Lande

Bekijk het profiel van Merel van der Lande
Aantal Hoedoes: 50


Benodigdheden

  • Zintuigen die op scherp staan
  • Een boekje met daarin afbeeldingen van de verschillende soorten wolken

Stappen

  1. Check het gras

    Als je ‘s ochtends vroeg opstaat, kun je beginnen met het gras te voelen. Is het gras droog dan duidt dat op bewolking en dus bestaat de kans dat het gaat regenen of waaien. Ligt er dauw op het gras dan is het helder en zal het waarschijnlijk droog blijven. Als het ’s nachts heeft geregend, geldt deze regel niet.

  2. Denk aan het spreekwoord: morgenrood, water in de sloot

    Morgenrood komt alleen voor in combinatie met wolken die vanuit het westen komen opzetten en kondigt net als avondgrijs een weersverslechtering aan. Zie je avondrood of ochtendgrijs, dan kun je ervan uitgaan dat het die dag mooi weer wordt.

  3. Bekijk de wolken

    Wolken leveren de meest waardevolle informatie over het weer. Er zijn 10 verschillende soorten die allemaal hun eigen verhaal over het toekomstige weer vertellen. Omdat je de wolken in het begin niet zult kunnen benoemen, is het verstandig om een boekje, zoals Het weer voorspellen en begrijpen (zie bron), bij je te dragen. Daarin staan afbeeldingen van alle wolken.
    1. Cirruswolken (vederwolken) die in oostelijke richting los van elkaar te zien zijn en oplossen of cirruswolken die onregelmatig over de lucht verdeeld zijn, duiden op mooi weer. Cirruswolken die uit zuidwestelijke tot noordwestelijke richting komen opzetten en steeds dikker worden, kondigen aan dat het weer binnen 48 uur gaat verslechteren. Foto: Rollin Verlinde
    2. Cirrostratuswolken vormen de klassieke voorbode voor slecht weer. Ze hebben een dampachtige uitstraling en zijn daardoor lastig te herkennen. Als tegelijkertijd de luchtdruk daalt, gaat het binnen een paar uur regenen.
    3. Cirrocumuluswolken die snel uit westelijke richting komen opzetten en zich golfachtig uitbreiden, kondigen een weersverandering aan. Vormen zich daaropvolgend cumuluswolken (zie verderop) die verticaal gaan bollen dan dreigt er onweer.
    4. Altocumulus (schapenwolkjes) klinken zo vredig maar zijn bijna altijd een voorbode voor slecht weer met regen en/of onweer.
    5. Altostratuswolken die de zon afdekken, kondigen de komst van een warmtefront aan. Vormen zich tevens wolkenflarden dan wordt het kil en regenachtig. 
    6. Nimbostratus is een structuurloze, monotone bewolkingsvorm die aanhoudende neerslag aankondigt. Verschijnen er structuren en lichtere plekken in het gesloten wolkendek dan zal de neerslag snel ophouden en plaatsmaken voor de zon.
    7. Stratocumulus (mooiweersbewolking) staat garant voor mooi, stabiel weer met grote opklaringen en deels blauwe lucht. Deze bewolking kan echter overgaan in stratus- en regenwolken en slecht weer brengen.
    8. Stratuswolken die in de zomer verschijnen, duiden op onweer.
    9. Cumulus (stapelwolken) is waarschijnlijk de bekendste vorm van bewolking; we hebben er in Nederland veel mee te maken. Er zijn drie soorten stapelwolken: lage, middelhoge en hoge stapelwolken. De eerste twee vormen zich vooral op mooie zomerdagen en lossen in de loop van de dag op. Het weer is stabiel en zal niet veranderen. Lossen cumuluswolken niet op en worden ze juist dichter dan zal het weer snel verslechteren. Zie je al tegen de middag hoge cumuluswolkendie de lucht bedekken, dan is er onweer op komst.
    10. Cumulonimbus (onweerswolk) is de volgende fase van de hoge stapelwolk. Onstabiele luchtmassa’s stromen binnen en het weer verandert. Voorstadium van onweer. Heeft de wolk de vorm van een aambeeld dan is op korte termijn onweer op komst. Kleurt de lucht daarbij zwavelgeel dan gaat het hagelen. Bestaat de basis van de onweerswolk uit een netachtige structuur dan gaat het bliksemen voordat er neerslag valt. Hoe ver een donderbui verwijderd is, bereken je door het tijdsverschil tussen de bliksem en het begin van de donder te vermenigvuldigen met 330. Je krijgt dan bij benadering de afstand in meters. 

  4. Interpreteer de condensatiestrepen

    Op een mooie zomerdag kunnen condensatiestrepen van vliegtuigen je vertellen of het weer goed blijft. Lost een condensatiestreep snel op, dan blijft het mooi weer. Condensatiestrepen die niet oplossen en zich uitbreiden, duiden op een verhoogde luchtvochtigheid; het weer gaat verslechteren.

  5. Luister

    Geluid wordt beter geleid door vochtige lucht dan door droge lucht. Zijn geluiden uit de verte duidelijk hoorbaar, dan heeft de lucht veel vochtigheid opgenomen. Een weersverslechtering kan zich voordoen. Let op: verandering van de akoestiek kan ook worden veroorzaakt door het draaien van de wind. Let in dat geval op de windrichting, want niet elke draaiing van de wind leidt tot een weersverslechtering.

  6. Voel de wind

    De windrichting kan je veel vertellen over het weer. Lukt het je niet meteen om de windrichting te bepalen, gooi dan een klein takje omhoog en kijk hoe het naar beneden dwarrelt. Algemeen geldt dat westenwind veel waterdamp bevat (want afkomstig van de Noordzee) en vaak wolken meevoert. Oostenwind is droog en meestal zonder wolken. Wind uit het noorden zorgt voor koude lucht, zuidenwind voor warme lucht. Zolang de wind uit één bepaalde richting waait, kun je verwachten dat het weer hetzelfde blijft. Een wisselende windrichting duidt op een weersverandering.

  7. Observeer de natuur

    De planten en dieren in de natuur vertellen je meer over het toekomstige weer dan je in eerste instantie zou denken. Lang voordat wij mensen beseffen wat er gaat gebeuren, reageert de natuur instinctief op de aankomende veranderingen.

    Planten
    Veel planten geven aan dat er een weersverandering op komst is door een veel sterkere bloemengeur dan normaal af te geven. Ook een verandering in de stand van de bloemen of de bladeren is een teken dat het weer gaat veranderen. Zo vouwt klaver bij dreigend onweer zijn bloemblaadjes samen en laat hij zijn bloemhoofdjes hangen.

    Dieren
    Zodra dieren hun vaste patroon veranderen, is er een weersverandering op komst. Komt er slecht weer aan dan blijven koeien dicht bij elkaar, vliegen zwaluwen laag bij de grond omdat insecten de hogere luchtlagen verlaten, maken spinnen een los gespannen web, blijven wilde dieren na zonsondergang in het bos en worden bijen agressief.

  8. Maak een kampvuur

    Rookpluimen zijn een prima hulpmiddel bij het voorspellen van het weer. Ze geven niet alleen de windrichting aan, maar ook de beweging van de lucht en luchtdrukverhoudingen. Recht omhoog stijgende rook duidt op een hoge druk in de omringende luchtlagen en dus op mooi weer. Een rookpluim met onregelmatige vormen wordt door rukwinden veroorzaakt en kondigt een weersverslechtering aan. Net als rook die schuin wegtrekt. Het betekent dat de rook zwaarder is dan de omringende luchtlaag, een teken van lage druk. Ook de boerenregel: ‘een op hout gestookte oven trekt voorafgaan aan een depressie heel slecht’ klopt. Behalve een kampvuur kun je natuurlijk ook de rookpluimen uit schoorstenen gebruiken voor je weerobservatie.

  9. Tel plussen en minnen

    Om zonder hulpmiddelen een betrouwbare weersvoorspelling te kunnen doen, is het zaak naar zoveel mogelijk verschillende indicatoren te kijken. Alleen voelen of het gras nat is, zegt weinig. Net als een paar zwaluwen die laag bij de grond vliegen. Wolken leveren de meest waardevolle informatie. Kijk daar dus in elk geval naar. Ook boerenwijsheden leveren vaak waarheden waar je iets aan hebt. En wie zich in de natuur verdiept, kan aan de hand van gedragingen van planten en dieren globaal (maar goed!) inschatten wat het weer de komende uren gaat doen.

Do's

  • Een boek met afbeeldingen van de verschillende soorten wolken meenemen
  • De wolken interpreteren
  • Al je zintuigen op scherp zetten

Don'ts

  • Op basis van één indicator het weer voorspellen

Bron

O.a. Boek Het weer begrijpen en voorspellen, Claus Keidel, ISBN 9789044716764
Hoedoeners in de spotlight
Noortje van Dorp
Lid sinds: 9 mei 2008
Aantal Hoedoes: 125
Gigi Schuiten
Lid sinds: 3 juni 2008
Aantal Hoedoes: 7
Petra Megens
Lid sinds: 9 juni 2008
Aantal Hoedoes: 17
Wil je ook schrijven voor Hoedoe?
Meld je aan!