Hoe krijg ik een roman uitgegeven
Document acties
- Tijdshoeveelheid 60 dagen
- Moeilijkheidsgraad: uitdagend
Benodigdheden
- Een printer
- Veel papier
- Postzegels
- Een lijst met adressen
Stappen
-
Schrijf een roman of het begin van een roman
Schrijf een goed boek, of krijg een idee voor een goed boek, en schrijf een of twee eerste hoofdstukken.
Inhoudelijk advies: uitgevers zijn vaak niet geïnteresseerd in levensverhalen. Voormalig redacteur van de Bezige Bij Victor Schiferli: ‘Een boeiend levensverhaal is geen garantie voor een mooi boek. Een roman is gebaat bij een uitgewerkt thema en een heldere verhaallijn. Elke uitgever krijgt per week vele levensverhalen per post binnen, en die worden vrijwel zonder uitzondering vrijwel altijd geweigerd.’ -
Schrijf een heldere synopsis
Schrijf een heldere synopsis waarin je uitlegt wat er gebeurt/gebeuren gaat in het boek, en wat je voor ogen staat wat thema’s en personages betreft. Wat is de ontwikkeling die de belangrijkste personages doormaken?
Literair agent Paul Sebes: ‘Een van de definities die ooit aan literatuur zijn gehangen is: je hoofdpersoon ondergaat een ontwikkeling. Het kan zijn dat je zelf niet ziet wat voor ontwikkeling dat is, omdat je als schrijver soms te dicht op de materie zit. Laat dan iemand die wel eens vaker een manuscript leest en wiens vak het is je manuscript bekijken.’ -
Schrijf een begeleidende brief
Schrijf een korte begeleidende brief. Maak geen literair hoogstandje van die brief, probeer niet grappig te zijn; houd je tekst zo kort en zakelijk mogelijk. Een aanhef, een zin als ‘Bij deze bied ik u mijn manuscript aan’ en een hoogachtend moet al genoeg zijn. Victor Schiferli: ‘Bij het beoordelen van manuscripten die per post zijn binnen gekomen, lees ik altijd eerst de brief. Als de brief overdreven populair taalgebruik bevat of hoog van de toren blaast, begin ik met de nodige reserve aan de eerste pagina.’
Wordt het manuscript niet altijd gelezen dan? ‘Je leest alleen een manuscript helemaal uit als het je boeit. Een oude uitgever zei ooit: ik hoef geen hele biefstuk op te eten om te weten of hij taai is.’’ -
Zoek de juiste uitgeverij(en)
Kies een (of meerdere) uitgever(s) waar je boek zou ‘passen’. Verschillende uitgevers hebben verschillende soorten fondsen. Een veelgebruikte zin in een afwijzingsbrief is ‘helaas past uw werk niet in ons fonds’. Dat klinkt als een gemakzuchtige afwimpeling, maar er zit wel degelijk een filosofie achter. Kijk welke uitgevershuis je aanspreekt door de boeken die ze op de markt brengen en staar je niet blind op grote namen.
Paul Sebes: ‘Wij krijgen ook genoeg manuscripten binnen van auteurs voor wie wij niet de aangewezen persoon zijn om te vertegenwoordigen. Dat zeggen we dan ook.’ -
Stuur je manuscript op
Stuur je manuscript of je hoofdstukken op met de synopsis en de begeleidende brief. Vrijwel elke uitgever wil graag een papieren manuscript; stuur geen email-attachments, tenzij de richtlijnen van een uitgever daarom vragen. Kijk op de website van de uitgever(s) die je aan wilt schrijven hoe zij het liefst hun post ontvangen. Vaak wordt er gevraagd om enkelzijdig bedrukt papier met een dubbele regelafstand.
-
Wacht af
Wacht af. De meeste uitgevers zullen een ontvangstbevestiging sturen. Dit betekent: we gaan er naar kijken, val ons in de tussentijd niet lastig. Dat is niet omdat uitgevers je vervelend vinden, maar omdat er heel veel manuscripten binnenkomen.
Een echt antwoord kan pas na enkele maanden komen. -
Ga op gesprek
Als een van de uitgevers die je je manuscript hebt gestuurd interesse toont, gefeliciteerd. Interesse betekent echter nog niet meteen dat je boek uitgegeven wordt; eerst ga je op gesprek. In dat gesprek moet duidelijk worden of jullie iets voor elkaar kunnen gaan betekenen.
Victor Schiferli: ‘Als een uitgever een auteur in huis haalt, hoopt de uitgever dat die een aantal mooie boeken gaat schrijven dat hij zich ontwikkelt, en dat het niet bij dat ene meesterwerkje blijft. Dat heeft ook een zakelijke kant: de kans dat een debuut een seller wordt is nooit erg groot, uitzonderingen daargelaten, en aan dat eerste boek wordt meestal nauwelijks iets verdiend. Een auteur in huis halen is een investering voor later. En vaak betaalt die investering uit: kijk naar Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Dat was Tommy’s vierde boek en zijn eerste seller.’ -
Bij geen geluk: schakel een agent in
Als alle uitgevers je manuscript afwijzen, kan je een literair agent in de arm proberen te nemen. Dat kan ook al vanaf stap 5, overigens – een literair agent wordt steeds normaler in de Nederlandse literaire wereld.
De succesvolste onder die agenten is Paul Sebes. ‘Ik ben als redacteur bij Prometheus begonnen. Ik kende het klappen van de zweep bij een grote uitgever, ik zag hoe het in het buitenland werkte met literair agenten, en in Nederland was een groot gat wat dat betreft. Ik ben er gewoon ingesprongen.’
Een literair agent is net zo kritisch als een uitgever en neemt ook niet iedere beginnende schrijver op in zijn stal, maar een geoefend agent kan wel kwaliteiten in een auteur onderscheiden die een uitgever in eerste instantie misschien niet opvallen.
Een literair agent vraagt over het algemeen zo’n 15% commissie over het geld dat jij met je boek gaat verdienen. -
Ga aan het werk met je agent
Het agentschap gaat je manuscript redigeren. Je krijgt de geredigeerde versie terug, jij levert een nieuwe versie in, en je schrijft een ‘proposal’ – een soort trailer voor het boek dat gaat komen.
Het agentschap mailt een aantal uitgevers en zegt dat ze een heel erg goede debutant in de aanbieding hebben. Paul Sebes: ‘Daar antwoorden de redacteurs van de uitgeverijen doorgaans heel snel op, omdat ze weten dat ik eerder goeie schrijvers heb geleverd. Dan sturen we een geheel of gedeeltelijk manuscript op, en binnen een paar weken wordt daarop gereageerd.’ -
Zoek de juiste uitgeverij
Als er via het agentschap meerdere uitgevers interesse tonen, gaat je agent met je langs al die uitgevers. ‘Alles wat belangrijk kan zijn, wordt dan ter sprake gebracht,’ zegt Paul Sebes. ‘Dus dingen als redactionele begeleiding, publiciteit, filmrechten, vormgeving, planning, rest van het fonds, noem maar op.’
De uitgevers doen vervolgens een voorstel waarin een voorschot, royalties en promotieplannen worden benoemd. ‘Als er veel interesse is, zetten we een veiling in. Het beste bod (en dat hoeft niet om het meeste geld te gaan) zal de winnaar zijn.’
En dan ligt er na een paar maanden een boek in de winkel.Let op: deze hoedoe is geen garantie voor succes. Je moet natuurlijk wel een boek schrijven dat interessant genoeg voor uitgave is. Toont geen enkele uitgever of agentschap interesse, schrijf dan wel door; dat doe je tenslotte ook voor jezelf.
Do's
- Gebruik je netwerk waar mogelijk. Als je uitgegeven schrijvers kent die overtuigd zijn van jouw schrijftalent, vraag of ze je kunnen aanbevelen.
Don'ts
- Spreek geen gevestigde schrijvers die je niet persoonlijk kent aan. Zij horen al heel vaak van wildvreemden dat die wildvreemden ook schrijven en of ze misschien iets willen lezen.
