Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Reizen & vakantie » Trektocht » Hoe overleef ik een trektocht door de bergen
5

Hoe overleef ik een trektocht door de bergen

Document acties
  • Moeilijkheidsgraad: uitdagend
Hoe overleef ik een trektocht door de bergen
Myra de Rooy is een bergbeklimster pur sang. Bergpassen, wapperende gebedsvlaggen en pelgrimsoorden behoren tot haar favoriete reislandschap. In 1988 nam de sportieve Amsterdamse deel aan de eerste Nederlandse Vrouwen Expeditie naar de top van de Chamlang, een 7000-er in Nepal. Een heldhaftig klimster over de do's en don'ts bij het bergwandelen. Zo hou je het plezierig te midden van onvoorspelbare bergen.

Hoedoe door: Irene Herbers

Bekijk het profiel van Irene Herbers
Aantal Hoedoes: 54


Benodigdheden

  • De juiste voorbereiding
  • Een goede conditie en gezondheid
  • Adequaat materiaal waarvan je weet hoe het werkt
  • Een portie gezond verstand
  • Een gedegen paklijst. Zie de hoedoe 'reisuitrusting in de bergen'

Stappen

  1. Bereid je voor

    Maak voor vertrek een strak plan, zo vindt Myra. Er valt voor de bergwandelaar namelijk veel te kiezen en bergen zijn dan wel mooi en rustgevend, ze kunnen je ook onprettig verrassen.

    Myra: "Wil je sneeuwstampen, klauteren over rotsachtig terrein of kuieren over lieflijke bergweiden? Trekt het comfort van een berghutdak je aan of lig je liever in een bivakzak onder de sterren? Volg je graag de gebaande en gemarkeerde paden of zoek je liever je eigen weg? Blijf je binnen Europa of trekt een verdere horizon? Er valt veel te kiezen, dus is het slim om vooraf het gebied en je route te plannen. Lees gidsjes, koop kaarten, kijk op internet, luister naar verhalen en leer van de ervaringen van andere bergwandelaars. Voorkom dat je bepakt voor een ijstocht op een plek staat waar tegenwoordig wandelaars in bikini liggen te zonnen. Voorkom dat je in het voorseizoen in Zwitserland voor een gesloten hut staat terwijl de eigenaar nog lekker beneden in het dal zit. Lees over de periode waarin je gaat. Dat er tot eind juni hoog in de Alpen nog veel sneeuw ligt, dat moet vooraf weten."

  2. Kies de juiste reisgezel

    Myra": "Eigenlijk is het in de bergen verstandiger en veiliger om niet alleen op stap te gaan. Maar denk goed na over je reisgezel. Het is ideaal als jullie qua ervaring en conditie aan elkaar gewaagd zijn. Als dat niet zo is, dan is degene met de meeste ervaring altijd verantwoordelijk. Dat geldt trouwens ook als je onbekende wandelaars tegenkomt die in de problemen zijn geraakt. Doe jezelf in de bergen niet stoerder voor dan je bent. Spreek je twijfels uit als je iets niet durft en geef eerlijk toe dat je moe bent. Ik nam ooit deel aan de eerste Nederlandse Vrouwen Expeditie naar de Chamlang in Nepal. Samen met een tochtgenote zou ik materiaal naar een hoger kamp dragen, maar gek genoeg hadden we allebei last van een raar en onbestendig gevoel. Het weer was goed, maar wij wilden niet naar boven. Dat nare voorgevoel hebben we uitgesproken en uiteindelijk besloten we om maar niet te gaan. We bleven achter in het basiskamp met een schuldgevoel. Dat laatste bleek onnodig: over onze route denderde een lawine neer  precies op het moment dat we daar gelopen zouden hebben"

  3. Train je fit en overschat jezelf niet

    Een bergwandeling vergt volgens Myra veel energie en zo'n tocht is niet vrij van risico’s. Niet voor niets raadt zij iedereen aan om fit te vertrekken en vooral ook realistisch te blijven.

    "Een misstap door oververmoeidheid of een blessure door ongetraindheid komt vaak voor. Een gedegen training, bijvoorbeeld: hardlopen, wandelen of fietsen, betaalt zich altijd dubbel en dwars terug. Fit zijn is belangrijk als een tocht langer duurt dan gepland en een goed uithoudingsvermogen is het beste wapen in een onveilige situatie. Soms is dat beetje extra conditie precies voldoende om net op tijd die warme hut of tent te bereiken. Daarbij bepaalt de zwakste schakel het groepstempo en is het erg onprettig om als allerlaatste op je tandvlees ergens aan te komen! Met training kun je dat voorkomen. En wees ook eerlijk tegen je tochtgenoten: zeg hoe je je voelt, ook als je moe bent en liever omkeert. Kies de juiste moeilijkheidsgraad bij de routeplanning, start niet te zwaar en onderschat de lengte van een dagtraject niet. Het eigen kunnen wordt in de praktijk nog te graag overschat."

  4. Acclimatiseer!

    Voor vertrek kun je thuis je conditie verbeteren, maar acclimatiseren kun je alleen ter plekke. Myra: "Sommige mensen krijgen zelfs op 2000 meter al last van hoogteziekte. Dat is te voorkomen als je je lichaam de tijd gunt om zich aan hoogteverschillen aan te passen. Zo kun je maar beter lager slapen dan waar je overdag liep. Verder is het belangrijk om veel te drinken. Elke ziekte op hoogte is hoogteziekte totdat het tegendeel is bewezen en het enige medicijn is afdalen. Laat iemand die last heeft van de hoogte ook nooit alleen afdalen en laat zo iemand ook niet wachten omdat jij en de rest van de groep toch even dat topje willen scoren. Iemand met (ernstige) hoogteziekte kan niet helder meer denken. Ooit werd iemand boos op me toen ik aangaf af te willen dalen omdat ZIJ duidelijke symptomen had van hoogteziekte. Ik twijfel nooit, ik doe: ernstige hoogteziekte kan dodelijk zijn: afdalen dus!"

  5. Ken je klimmateriaal: volg een cursus

    "Het juiste klimmateriaal bij je hebben betekent nog niet dat je er automatisch goed mee om gaat", zo weet Myra uit ervaring. Zij vindt dat iedereen die met klimmateriaal werkt eigenlijk eerst een cursus bergwandelen of een klimcursus moet volgen. Neem bijvoorbeeld het klimtouw. Myra: "Elke zomer komen er mensen om het leven die met een groepje aan een touw over een berghelling lopen. Eentje van de groep glijdt uit en sleept de rest mee. Het touw is in zo’n geval een valse zekerheid. Leg als je aan het touw loopt dus altijd tussenzekeringen aan. Ik raad iedereen die met klimmateriaal werkt aan om een cursus te volgen. Daar leer je bijvoorbeeld dat je bij het oversteken van een sneeuwveld moet letten op stenen die uit de sneeuw steken. Deze stenen zijn warm door de zon en de sneeuwlaag ernaast is dun. Je zou daar dus doorheen kunnen zakken en je enkel verstuiken."

  6. Klim met beleid

    In een te hoog tempo starten en dan snel buiten adem raken is een klassieke beginnersfout. Iemand die gestaag (rustig en in een regelmatig tempo) klimt, houdt het veel langer vol. 

    Myra: "Afdalen is lastiger dan veel beginnelingen vermoeden. Ze weten niet dat de meeste ongelukken  gebeuren tijdens de afdaling na een zware tocht. Hoe je het beste afdaalt? Neem kleine stappen, die kosten minder kracht. Als het heel steil is, helpt het om diep door de knieën te zakken en liefst ook met het gezicht naar de wand. Ga nooit rennen als je afdaalt, dat is levensgevaarlijk."

  7. Ken het Alpine noodsignaal

    De meeste mensen bezoeken de bergen voor de rust en de stilte. Heerlijk is het om even geen mensen om je heen te hebben. Maar wat doe je bij een ongeluk als er in de wijde omtrek geen hond te bekennen is? Dan gebruik je het internationale Alpine noodsignaal. Hoe dat werkt?

    Myra: "Het signaal geef je door middel van geluid (roepen, fluiten) of visueel (zonlicht in spiegeltje, je zaklamp, zwaaien met een kleurig kledingstuk). Het noodsignaal geef je 6 keer per minuut. Na één minuut wachten, geef je het signaal opnieuw (weer 6 keer) totdat je wordt gehoord. Het Alpine noodsignaal wordt standaard beantwoord door 3 keer per minuut een signaal te geven. Het mobieltje is trouwens ook erg nuttig bij een bergongeluk. Vergeet dus niet om het nummer van de plaatselijke reddingsdienst in je mobielje te zetten."

  8. Doe het rustig aan

    Haastige spoed is zelden goed. Ook in de bergen. Hoe je het rustig aan doet? Myra: "Warm de spieren op door ’s morgens in een rustig tempo te starten. Hou onderweg de tijd in de gaten: zodra je door hebt dat je tocht te lang gaat duren, keer je om. Vergeet dus je ego: doe niet zo heldhaftig door toch die top te willen bereiken. Hou er ook rekening mee dat de wandeltijden in gidsen altijd exclusief rustpauzes zijn. En hou om de twee uur tenminste tien minuten rust. Tijdens zo'n rustmoment eet en drink je wat. Tot slot moet je de vermoeidheid na een lange tocht niet uitvlakken. Die kan ineens toeslaan: veel ongelukken gebeuren bij een afdaling na een succesvolle maar zware tocht."

  9. Hou het weer in de smiezen

    Als er iets verraderlijk is in de bergen, dan is het het weer. Dat kan ineens omslaan en daarom hou je het maar beter goed in de gaten. Hoe?

    Myra: "Kijk naar de wolken. Loop niet te lang door in slecht weer, want een afgebroken tocht is geen mislukte tocht en leisteen en gras kunnen bij regen gevaarlijk glad worden. Laat elke bergwandeling vroeg in de morgen beginnen. Als er ’s middags een onweersbui ontstaat, dan ben je op tijd terug. Blijf bij onweer niet op een top of graad staan, maar daal snel af. En blijf uit de buurt van metalen voorwerpen."

    En een wolkenloze hemel met een stralende zon is dan wel het ideaal, maar sneeuwblindheid en forse verbranding zijn door de sterke UV-straling in de bergen geen uitzondering. Flink smeren dus en doe een petje op en draag een zonnebril. Een stralende zon kan volgens Myra ook het verloop van een wandeltocht nadelig beinvloeden. "Op een bloedhete dag kan een lang sneeuwveld dat je nog aan het einde van je tocht moet trotseren dankzij de papperige en zachte sneeuw een langdurige en vermoeiende exercitie worden. En ook het gevaar van steenslag is groter bij veel zonneschijn.

  10. Verleen zinvolle eerste hulp

    Of je nu ervaring hebt of niet: alles is mogelijk. Daarom is een EHBO-set vaste prik tijdens elke bergtocht. Volg ook de tips van Myra hieronder en lees voor vertrek ook de uitgebreide informatie over veiligheid en ongelukken op de website van de Nederlandse Klim- en Bergsportvereniging (NKBV).

    Kom je iemand tegen die een ongeluk heeft gehad, dan handel je als volgt: 

    • Raak niet in paniek. Begin niet klakkeloos met hulpverlenen, maar observeer de situatie. Weet waar iemand ligt: als je meteen begint met eerste hulp zonder dat je weet of het slachtoffer zich op een gevaarlijke plaats bevindt, dan breng je ook jezelf in gevaar.
    • Onderzoek het slachtoffer in de positie zoals je hem aantreft. Verplaats een slachtoffer alleen als de ongevalplek in de gevarenzone ligt.
    • Verleen eerste hulp en haal hulp als dat nodig is. Maar iemand moet bij het slachtoffer blijven om te zorgen dat deze warm blijft.
    • Wees zo concreet mogelijk in je alarmmelding: waar ligt het slachtoffer?; is de plaats goed bereikbaar?; hoe is de toestand van het slachtoffer?
  11. Ken de volgende weetjes

    • Het kaartbeeld en de werkelijkheid verschillen nogal eens van elkaar omdat lang niet alle kaarten alle details weergeven. In de bergen denk je ook liever niet in kilometers maar in uren. Een klein stukje op de kaart kan in werkelijkheid uren duren.
    • Kijk goed waar je gaat uitrusten. Liggen er bijvoorbeeld veel grote stenen om op te zitten? Kijk dan waar die vandaan komen. Als ze alleen van bovenaf kunnen komen, bestaat de kans dat je op een steenslag gevaarlijk stuk zit.
    • Plan je route en weet voor vertrek hoe die ongeveer loopt. Dat is handig bij onverwachte gebeurtenissen.
    • Omhoog is altijd gemakkelijker dan naar beneden. Realiseer je dat ten volle. Heb je veel moeite om ergens boven te komen, ga er dan vanuit dat je problemen zult krijgen bij de afdaling.
    • Oefen voor je vertrekt met zowel kaart als kompas. Zorg dat je dat onder de knie hebt voordat je je in de bergen begeeft.
    • Blijf op de aangegeven paden.
    • Pad kwijt?  Loop via dezelfde weg terug tot het punt waarop het mis ging. Probeer geen kortere route uit door langs berghellingen omhoog of omlaag te struinen.
  12. Geniet, maar blijf wel voorzichtig

    Griezelverhalen. Er doen er genoeg de ronde om je van het wandelen door de bergen te weerhouden. Toch vindt Myra dat je je niet moet laten afschrikken door alles wat er mis kan gaan. "Een trektocht door de bergen is een bijzondere ervaring. Met de juiste voorbereiding, een goede conditie en gezondheid, adequaat materiaal en een portie gezond verstand is het volop genieten. Maar ik hou altijd rekening met onvoorziene omstandigheden en hoeveel ervaring ik ook heb, ik blijf voorzichtig. Steenslag, lawines, weersomslag, een verdwenen deel van de route... In de bergen heb je niet alles in de hand."

Do's

  • Het is de eerste keer dat je in de bergen gaat wandelen? Begin met dagtochten vanuit een vast punt, want een meerdaagse tocht vereist een goede voorbereiding en ervaring
  • Voorkom blaren: loop je bergschoenen van tevoren in
  • Koop je rugzak niet te groot. Hoe groter, des te meer je mee op pad neemt
  • Neem minstens 1,5 liter drinken mee (overdag)
  • Drink (liever) niet uit een beek en laat geen sneeuw in de mond smelten
  • Breng voldoende te eten mee
  • Neem warme kleding mee. En regenkleding!
  • Blijf gewoon je gezonde verstand gebruiken: als je voor rare en onverwachte dingen komt te staan, dan moet je kunnen improviseren
  • Respecteer de natuur, het bergmilieu is erg gevoelig

Don'ts

  • Laat geen afval achter (ook geen wc-papier)
  • Loop niet zonder touw en professionals over een gletsjer
  • Ga (liever) niet alleen op pad
  • Loop niet te lang door, maak tijdig rechtsomkeert. De bergen lopen niet weg: je kunt ook een andere keer terugkomen
  • Raak niet in paniek bij onvoorziene omstandigheden
  • Neem geen pickel mee als je niet weet hoe je daarmee omgaat. Bij een val is zo'n bergklimbijl best gevaarlijk
  • Deel geen snoep en cadeautjes uit aan de lokale bevolking

Bron

Interview met bergbeklimster en schrijfster Myra de Rooy

Myra's reisboeken

door Irene Herbers op 28-08-2008 22:04
Myra is verslingerd aan klimmen en trekken door Tibet, Nepal en Ladakh. Behalve een klimster is ze ook een auteur die zeer betrokken is bij de politieke situatie van het Tibetaanse volk. In twee boeken tekende zij de levensverhalen van bijzondere mensen op:
Het windpaardhuis (2007)
Vrouwen in Boeddha's bergen (2004, derde druk).
Hoedoeners in de spotlight
Irene Herbers
Lid sinds: 7 mei 2008
Aantal Hoedoes: 54
F. Nelissen
Lid sinds: 7 april 2008
Aantal Hoedoes: 23
Marieke van Oosterhout
Lid sinds: 31 maart 2008
Aantal Hoedoes: 24
Wil je ook schrijven voor Hoedoe?
Meld je aan!