Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Maatschappij » Politiek » Hoe stem ik bij de Tweede Kamerverkiezingen
3

Hoe stem ik bij de Tweede Kamerverkiezingen

Document acties
  • Tijdshoeveelheid 1 dag
  • Moeilijkheidsgraad: goed te doen
Er is in Nederland al lang geen stemplicht meer. Toch blijven mensen stemmen, vaak uit principiële overtuiging dat stemmen een democratisch recht is dat je niet moet laten schieten. Maar hoe vervul je deze taak op een verantwoorde manier? Politicoloog Ivan Wecke vat de missie samen: 'Als je weloverwogen je stem wilt uitbrengen, dan moet je twee vragen voor jezelf beantwoorden. Ten eerste: wat vind ik van deze maatschappij en hoe die in elkaar steekt? Ten tweede: welke partij sluit het best op deze ideeën aan?'

Hoedoe door: Erik Weijers

Bekijk het profiel van Erik Weijers
Aantal Hoedoes: 42


Benodigdheden

  • Het Nederlands staatsburgerschap
  • Een leeftijd van minimaal 18 jaar
  • Een computer met internetverbinding
  • Een moreel kompas: je moet op allerlei vlakken bepalen wat je goed en slecht vindt

Stappen

  1. Vorm je een beeld van de politiek

    Politiek gaat simpel gezegd over de manier waarop een grote groep individuen gezamenlijk dingen regelt. We leggen bijvoorbeeld vast hoe we met tegengestelde belangen omgaan, of wanneer we met zijn allen – als staat - geweld mogen gebruiken.

    De meest voor de hand liggende manier om hier als burger invloed op uit te oefenen is door te stemmen. Verkiezingen gaan in Nederland over de landelijke (Tweede en Eerste Kamer), Europese (het Europese parlement), regionale (Provinciale Staten en Waterschap) of lokale politiek (de gemeenteraad).

    De centrale speler in het Nederlandse politieke spel is de politieke partij. Omdat partijen over het algemeen op nationaal niveau zijn opgebouwd en de Tweede Kamerverkiezingen de politieke kleur van het gehele land bepalen, beperkt deze Hoedoe zich tot de parlementaire verkiezingen. Voor andere verkiezingen kun je echter vergelijkbaar te werk gaan.

    Wanneer je meer wilt weten over onze staatsvorm, politieke partijen, het parlement en dergelijke kun je onder andere terecht op parlement.com. Wanneer je een idee hebt van hoe de Nederlandse politiek zo ongeveer werkt, is het tijd om naar de inhoud te kijken.

  2. Bepaal welke onderwerpen je belangrijk vindt en in welke volgorde

    Hoe vind jij dat de samenleving eruit zou moeten zien, wat moet anders en wat vind jij een prioriteit? Zou jij de nadruk leggen op buitenlands beleid, milieu, gezondheidszorg of iets anders? Door hier kritisch en diep over na te denken, moet duidelijk worden waar jij vindt dat politici prioriteiten van moeten maken.

    Wanneer je een prioriteitenlijstje hebt, ga je kijken naar wat de partijen hierover te zeggen hebben. Ook kun je nog andere vragen proberen te beantwoorden. Ivan Wecke somt er een paar op: “Ben je meer een principiële of een strategische kiezer? Strategische kiezers helpen liever een partij aan de macht die qua ideeën verder van hen vandaan staat, dan dat ze met een principiële keuze op een gedoodverfde oppositiepartij stemmen." 

  3. Bestudeer de beginselen

    De meeste partijen hebben een wetenschappelijk bureau, dat hun beginselen zo begrijpelijk mogelijk onder woorden brengt. Lees in ieder geval de samenvatting door van de mogelijke kanshebbers op jouw stem. Daag jezelf uit om na te denken over vage begrippen als vrijheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en ‘algemeen belang’. Bekijk welke plaats deze begrippen krijgen in de teksten die je leest. Als je nog geen beeld had van jouw standpunt tussen al die politieke ideeën, dan heb je dat na het bestuderen van de partijbeginselen waarschijnlijk wel.

  4. Bestudeer de verkiezingsprogramma's

    Dat politici beloften breken is van alle tijden. Dat is deels onvermijdelijk, maar pluis de verkiezingsprogramma’s wel met een kritisch oog na. Hierin staat wat de partijen, mits verkozen, van plan zijn met Nederland. Vergelijk de onderwerpen die op jouw lijstje staan en de volgorde daarvan met de programma’s.

    Er kan een behoorlijke kloof zitten tussen wat de partij in haar beginselen zegt en wat ze in de praktijk, zoals het in het programma staat, wil doen. Wecke: “Het is interessant om hier en daar de nobele grondbeginselen te toetsen aan het veel aardsere verkiezingsprogramma van een partij. Is de partij wel consequent in haar redeneringen, of doet zij verdacht vaak aan cherry picking van standpunten? Is bijvoorbeeld het voorgenomen beleid van de liberale partij wel echt liberaal, of van de sociale partij wel sociaal?”

  5. Doorzoek de websites

    Op de websites van de partijen vind je naast verkiezingsprogramma’s en grondbeginselen ook meestal een agenda met komende evenementen en bijeenkomsten. Ledenvergaderingen en dergelijke zijn uiteraard alleen toegankelijk voor leden. Ivan Wecke: “Wil je hier toch bij zijn, word dan gewoon lid! Het is ook mogelijk om lid te worden van verschillende partijen. Op deze manier zit je dicht op het vuur en voel je de ‘geest van de partij’ van dichtbij.” Meer hierover bij stap 7.

    Sommige partijen hebben nog weblogs, discussiefora en zelfs webwinkels. Vraag als je serieuze interesse hebt gerust een informatiepakket aan. Natuurlijk kun je via de website contact opnemen met de partij, per email of telefonisch vragen stellen.

  6. Doe een test

    Stemwijzer geeft je een stemadvies. Een alternatief is het Kieskompas, waarvan het belangrijkste verschil is dat het geen concreet stemadvies geeft. Het Kieskompas geeft de gebruiker een indicatie van zijn plaats in het politieke landschap op basis van de belangrijkste politieke thema’s. Raadpleeg deze test dus als je problemen hebt met je prioriteitenlijstje. Om erachter te komen welke partij, op basis van de verkiezingsprogramma’s, hier vervolgens het dichtst bij komt, kun je de Stemwijzer gebruiken. Ivan Wecke waarschuwt wel: “Schrik niet van onverwachte of ronduit tegenstrijdige resultaten. Deze instrumenten zijn natuurlijk niet perfect. Je kunt de tests het beste gebruiken als onderdeel van een bredere speurtocht en de uitkomst zeker niet als bindend advies zien.”

  7. Word lid van een partij

    Al wild enthousiast geworden over een partij? Word dan lid, ook al is deze zevende stap natuurlijk niet noodzakelijk om je stem uit te kunnen brengen. Het is goed te realiseren dat een partij nooit voor honderd procent overeen kan komen met jouw ideaal. Je hoeft natuurlijk niet al te grote ideologische toezeggingen te accepteren, maar je moet voor jezelf bepalen hoe principieel je daarin bent. Ook jij bepaalt als lid uiteindelijk hoe de partij eruit ziet en waar deze voor staat. Je mag onder andere naar ledenvergaderingen, waar je kunt stemmen over het partijbestuur en dergelijke.

    De traditionele partij met traditionele leden is echter aan het veranderen. Het is volgens Wecke belangrijk bij deze trend stil te staan: “Tegenwoordig zie je bijvoorbeeld zogenoemde politieke bewegingen die zich in de politieke strijd mengen. Wanneer je als lid hiervan democratische invloed op je ‘partij’ zoekt, kom je van een koude kermis thuis. Indien lid worden al mogelijk is, functioneer je daarna vooral als donateur. Daarachter schuilt een heel ander beeld van de politiek en de rol van de burger daarin.”

  8. Stem desnoods blanco

    Nog steeds geen geschikte partij gevonden en geen zin om op een ‘protestpartij’ te stemmen? Wanneer je het gevoel wilt behouden dat je meetelt als democratisch burger, moet je toch echt de deur uit op verkiezingsdag. Stem dan blanco. Het verschil met thuisblijven is dat jouw stem wel wordt meegerekend bij het opkomstpercentage. Helaas worden blanco stemmen vervolgens als ongeldige stemmen geteld. Wecke maakt hier een kanttekening bij: “De Tweede Kamer heeft op 3 juli 2008 een wetsvoorstel aangenomen waarin staat dat de blanco stemmen ook als dusdanig geregistreerd moeten worden. Daarmee wordt blanco stemmen een krachtiger signaal voor de welwillende, maar ontevreden burger.”

Do's

  • Wees kritisch, maar sta ook open: probeer de partijen onbevangen te bestuderen
  • Neem legitimatie mee naar het stemhokje
  • Machtig iemand die je vertrouwt wanneer je tijdens verkiezingen niet in staat bent om te stemmen (als je in het buitenland zit bijvoorbeeld)

Don'ts

  • Achterover leunen en denken dat de politiek een ver-van-mijn-bedshow is
  • Frauderen met stemmen. Dat is zooo twintigste-eeuws en ook nog eens strafbaar
  • Automatisch stemmen wat je ouders ook altijd stemden
  • In het stemlokaal politieke propaganda bedrijven: ook verboden bij wet

Bron

Meer uitleg