Hoe vind ik synoniemen
Document acties
- Tijdshoeveelheid 10 minuten
- Moeilijkheidsgraad: makkelijk
Benodigdheden
- Computer
- Internet
- Tekstverwerker
Stappen
-
Doe een brainstorm
Schrijf eerst eens een paar woorden op die het eerst in je opkomen als je een synoniem zoekt. Niet teveel nadenken over de bruikbaarheid of juistheid van het synoniem, dat komt later wel. Je krijgt hierdoor een beeld van wat voor type woord je zoekt. Dat kun je later gebruiken om te bepalen welk synoniem het beste past in jouw tekst.
-
Gebruik je tekstverwerker
Klik met de rechtermuisknop op het woord waar je een synoniem voor zoekt of selecteer het woord en ga naar 'thesaurus' (letterlijk: schatkamer of woordenschat) of de taal-functie in het menu, afhankelijk van welk programma je gebruikt. De thesaurus geeft je een aantal synoniemen (mits de functie geïnstalleerd is op je computer). De meeste synoniemenlijsten in tekstverwerkers zijn nogal beperkt, maar het is een erg snelle manier om te zoeken en misschien voldoende om je op een idee te brengen.
-
Zoek op internet
Op internet zijn tientallen sites te vinden met synoniemenlijsten die je eenvoudig kunt doorzoeken. Hoewel je natuurlijk de nodige voorzichtigheid moet bewaren met informatie op internet (je weet immers niet of degene die de lijst heeft opgesteld wel weet waarover hij het heeft) is het wel de snelste manier om zoveel mogelijk synoniemen te vinden. Bovendien kun je op elk zoekresultaat doorklikken om verder te zoeken, waarbij je uiteraard wel steeds verder van de originele betekenis wegdrijft. Een paar gratis sites zijn mijnwoordenboek.nl en synoniemen.net. De laatste heeft ook een mooie grafische functie waarbij je in een soort spinnenweb kunt zoeken. Voor anderen zoals Van Dale moet je betalen. De gratis functie op Vandale.nl is zeer beperkt. De betekenis van 'thesaurus' staat er bijvoorbeeld niet in. In de elektronische versie kun je bovendien omgekeerd zoeken, bijvoorbeeld bij welke woorden 'onvriendelijk' in de verklaring staat. Je krijgt dan een lijst mogelijke synoniemen zoals bars, bits, kortaf en nors.
-
Installeer software op je computer
Je kunt ook woordenboek-software kopen en installeren op je computer. Vaak zit daar een synoniemenfunctie op. Je hebt dan alle informatie uit het papieren woordenboek bij de hand en je kunt makkelijker zoeken dan in een boek. De lijsten zijn een stuk uitgebreider dan de ingebouwde functie van je tekstverwerker. Encyclopediën zoals Britannica of Winkler Prins en woordenboek-uitgevers zoals Van Dale bieden de software te koop aan.
-
Zoek op in een woordenboek
Voor het internettijdperk gebruikte men een papieren synoniemenlijst of een verklarend woordenboek. Hoewel het meer tijd kost dan iets intikken op internet kom je misschien al bladerend ook op meer ideeën. Een verklarend woordenboek zoals de Dikke Van Dale geeft een uitleg van het woord waar je een synoniem voor zoekt. Daardoor kun je op ideeën worden gebracht voor alternatieven. Van Dale heeft ook een synoniemen-woordenboek. Ze zijn overigens niet de enigen. Het boek 'Het juiste woord' is een veel gebruikte thesaurus. Dat is een boek met een alfabetische index zoals een woordenboek en daarnaast een thematische opbouw waarbij je kunt zoeken op woordenclusters die gegroepeerd zijn rond een paraplubegrip.
-
Zoek het gevonden synoniem op
Heb je een synoniem gevonden dat je wilt gebruiken, controleer dan de precieze betekenis. Zoek het op in een verklarend woordenboek of op internet. Kijk even welke synoniemen bestaan zodat je een beeld krijgt van de lading van het woord. Is het synoniem dat je wilt gebruiken je totaal onbekend, dan is deze dubbelcheck extra belangrijk. Je kunt flink de mist in gaan met een woord dat net iets anders betekent dan je denkt. Een voorbeeld: mijnwoordenboek.nl geeft als synoniem voor 'saai' als eerste 'afgezaagd'. Dat is in sommige gevallen te scherp, bovendien kun je het voor personen niet gebruiken. Ook geven woordenboek wel eens antoniemen; woorden die niet hetzelfde, maar juist het tegenovergestelde betekenen. Dat staat er altijd bij, maar je kunt het over het hoofd zien. Verder kun je te maken krijgen met een specifieker woord (hyponiem) of een ruimer woord (hyperoniem). Een hyponiem voor onaardig is bijvoorbeeld kortaangebonden. Deze twee kun je niet in alle situaties zomaar verwisselen. Zorg dus dat je goed weet wat je opschrijft.
Do's
- Op je gemak door de synoniemenlijsten bladeren om de juiste te vinden en je woordenschat te verbeteren
Don'ts
- Een synoniem gebruiken waarvan je nog nooit gehoord hebt en niet van weet wat het precies inhoudt.
