Hoe bepaal ik mijn DNA
Document acties
- Tijdshoeveelheid 1 uur
- Moeilijkheidsgraad: goed te doen
Benodigdheden
- Computer met internet
- Geld
Stappen
-
Bepaal wat je wil testen
Het instructieboekje dat DNA heet bestaat uit ruim drie miljard letters. Het spreekt voor zich dat je die niet allemaal tegelijk kan laten lezen. Dat zou zelfs met de modernste apparatuur weken kosten. Je moet dus kiezen welk hoofdstuk je het meest interessant vindt. Niet alle ziekten zijn vastgelegd in je DNA. Niet alles kunnen wetenschappers al goed lezen en begrijpen. En al staat er in je DNA vermeld dat je aanleg hebt voor een aandoening dan wil dat niet altijd zeggen dat je de ziekte ook krijgt. Denk dus goed na voordat je je DNA laat testen. De bekendste DNA-test is de vaderschapstest. Andere voorbeelden zijn taaislijmziekte waardoor je moeilijk kan ademen, thalassemie (een ernstige vorm van bloedarmoede) en trombose.
-
Zoek een bedrijf of arts die jouw DNA wil testen
Het beste advies wanneer je je zorgen maakt over je gezondheid is om je huisarts te bezoeken. Hij kan je vertellen of je je terecht zorgen maakt en of je iets hebt aan een DNA-test. Als er een medische noodzaak is voor zo’n test kan hij je naar het ziekenhuis verwijzen. Heb je dat gedaan of wil je dat niet, dan kan je op internet terecht. Als je met een zoekmachine ‘DNA zelftest’ intikt vind je diverse bedrijven die de tests aanbieden.
-
Bestel de test
Klik op de aandoening waarop je wil laten testen en klik op ‘bestel test’. Maar dan ben je er nog niet. Voor een vaderschapstest ofwel verwantschapstest (je kunt ook laten uitzoeken of je oom je oom wel is, of je broer je broer) zijn er tientallen mogelijkheden. Je kunt twee of drie personen laten testen. Bijvoorbeeld vader en kind of vader, moeder en kind. Dat laatste is natuurlijk nauwkeuriger. Je kunt voor een tweelingtest kiezen. Een test wordt normaal gesproken op wangslijmvlies uitgevoerd maar bloed is soms ook mogelijk. Ten slotte kun je ervoor kiezen je DNA te laten opslaan voor later gebruik. Handig als wetenschappers over tien jaar meer kunnen en weten dan nu.
-
Betaal
DNA-tests zijn niet goedkoop. Een paar honderd euro ben je zo kwijt. De resultaten worden opgestuurd. Wil je ze zelf komen halen op het lab dan komen er nog kosten bij voor een bezoek.
Wil je niet betalen voor een test? Word crimineel en laat je oppakken. Dan wordt een beetje wangslijm of bloed bij je afgenomen en opgestuurd naar het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Die bepalen dan een zogenaamd DNA-profiel, een verzameling van diverse zinnen en alinea’s uit het DNA-boek. Als je maar genoeg verschillende stukjes uit het boek vastlegt in zo’n profiel dan is het profiel uniek en hoort het alleen bij jou. In een DNA-profiel staat niks over de aanleg voor ziekten. Ook internetbedrijven kunnen overigens je DNA-profiel bepalen tegen betaling. Handig als je op basis van je profiel schuldig wordt bevonden aan je misdrijf en je wilt een contra-expertise.
-
Stuur het monster van je DNA op naar het lab
Na het bestellen van de test krijg je een setje thuisgestuurd, een zogenaamde speekselkit, waarmee je met een wattenstaafje een beetje wangslijm bij jezelf afneemt en opstuurt naar het testlab.
-
Wacht twee weken
Het lab haalt eerst het DNA uit de cellen van jouw wangslijm. Dat is maar een heel klein beetje. Om tests te kunnen doen is er meer nodig. Het lab kan het DNA vermenigvuldigen, een beetje vergelijkbaar met het kweken van bacteriën. Dan knippen de onderzoekers precies dat stukje DNA tussen de drie miljard letters uit waarin het antwoord op jouw vraag beschreven staat, bijvoorbeeld of je aanleg hebt voor taaislijmziekte. Dat kleine stukje kan men nu makkelijk lezen met een apparaat dat een sequencer heet. Het resultaat is letterlijk een velletje papier met de letters A, C, G en T in een specifieke volgorde. De onderzoekers vergelijken deze volgorde met die van een gezond mens. Zitten er verschillen in, dan is de kans aanwezig dat je die ziekte krijgt.
-
Lees de uitslag
Het lab stuurt je dit resultaat op. Ze zullen erbij zeggen dat het niet zeker is dat je de ziekte ook krijgt. De afwijking in de volgorde van je DNA-letters geeft enkel aan dat mensen die de ziekte hebben ook die afwijkende volgorde hebben. Soms weet men zeker dat dan het risico op die ziekte verhoogd is, soms is zelfs daar geen bewijs voor. Veel ziekten liggen niet op één plaats in het DNA vastgelegd maar op veel meer. Daarvan is het helemaal lastig om te bepalen wie nu wel en wie geen kans op die ziekte heeft.
Zeker is dat je van een klein deel van je DNA nu de lettervolgorde weet!
Do's
- Ga naar je huisarts als je serieus denkt dat er iets aan je gezondheid mankeert
Don'ts
- Neem geen medicijnen of andere middelen tegen een aandoening waarvan je via internet bepaald hebt dat je er verhoogde kans op hebt, zeker niet zonder je arts gevraagd te hebben
