Persoonlijke hulpmiddelen
Home » Maatschappij » Samenleving » Hoe ga ik als leerkracht om met pesten op school
4

Hoe ga ik als leerkracht om met pesten op school

Document acties
  • Moeilijkheidsgraad: moeilijk
Het aantal meldingen over pesten op school nam in 2007 met 11% toe in vergelijking met 2006. Maar ook in 2006 was al een flinke stijgende lijn te zien: het aantal meldingen had zich toen verdubbeld ten opzichte van het jaar daarvoor. Dat komt ten dele doordat er de laatste jaren veel aandacht is geweest voor het probleem. Maar ook het pesten zelf is toegenomen, onder andere door de vele mogelijkheden die er tegenwoordig zijn om ook op andere manieren te pesten. Als leerkracht heb je samen met ouders en andere betrokkenen de taak om pesten te herkennen en te bestrijden. Deze Hoedoe legt je uit hoe je dat doet.

Hoedoe door: Cindy Kamstra

Bekijk het profiel van Cindy Kamstra
Aantal Hoedoes: 86


Benodigdheden

  • Inlevingsvermogen
  • Gezond verstand

Stappen

  1. Ken het verschil tussen plagen en pesten

    Ieder kind wordt wel eens geplaagd. En elk kind plaagt op zijn beurt wel eens een ander. Maar er zijn verschillen tussen onschuldige plagerijtjes en echt pesten.

    Bij plagen zijn de kinderen gelijkwaardig, bij pesten is één van de kinderen sterker dan het andere kind. Plagen gebeurt niet elke dag en gaat over en weer: de kinderen plagen elkaar. Pesten is structureel en de rol van slachtoffer is elke keer voor hetzelfde kind.

    Plagen is leuk en grappig, de kinderen kunnen er samen om lachen. Bij echte pesterijen is geen positieve insteek te vinden. De pester wil kwetsen en vernederen en het slachtoffer wordt er bang, verdrietig, eenzaam en onzeker van.

    Als jij je bewust bent van deze verschillen, zul je het ook eerder merken als er in jouw klas iemand wordt gepest. Let dus goed op hoe de kinderen met elkaar omgaan. Niet alleen in de klas, maar ook in de pauzes en voor en na schooltijd.

  2. Herken de signalen van pesten

    Een kind dat gepest wordt, zal meestal niet vanzelf aan de bel trekken. Dat kan verschillende redenen hebben: het kind vindt bijvoorbeeld dat het zijn of haar eigen probleem is, of is bang dat het pesten alleen maar erger zal worden als hij of zij er met jou of de ouders over praat. Toch kun je, als je goed oplet, precies zien wie er gepest worden in jouw klas.

    Let daarvoor op de volgende signalen:

    • Het kind komt stil en teruggetrokken over
    • Het kind is angstig en onzeker
    • Het kind wordt structureel als laatste gekozen bij groepsactiviteiten
    • Niemand wil naast hem of haar zitten
    • Het kind speelt in de pauze vaak alleen en lijkt geen vrienden te hebben
    • Het kind heeft blauwe plekken
    • De schoolresultaten van het kind zijn niet (meer) wat je van hem of haar zou verwachten
    • Spullen van het kind gaan regelmatig op "onverklaarbare" wijze kapot of raken kwijt

    Zie jij één van deze signalen of een combinatie ervan, dan moet er een alarmbelletje gaan rinkelen. Een stil en teruggetrokken karakter hoeft natuurlijk niet met zekerheid te betekenen dat een kind gepest wordt, maar zou wel aanleiding moeten zijn om het kind in kwestie beter in de gaten te houden en te zoeken naar andere signalen.

  3. Ga het gesprek aan

    Als je vermoedt dat een leerling gepest wordt, ga dan eens met hem of haar praten. Doe dat buiten schooltijd, zodat de andere leerlingen niet mee kunnen luisteren en het kind in kwestie een veiliger gevoel krijgt. Tijdens het gesprek is het heel belangrijk dat je laat merken dat je het probleem begrijpt en dat je wilt helpen, maar dat je niets zult doen zonder de toestemming van het kind.

    Pesten komt voor in veel verschillende vormen, van duidelijk zichtbaar (slaan, duwen, schoppen, uitschelden) tot subtiel (het kind wordt genegeerd, mag niet meedoen met spelletjes of er wordt over hem of haar geroddeld). Uiteraard zijn er nog veel meer verschillende vormen en komen ook combinaties van subtiel en openlijk pesten voor.

    Probeer te achterhalen op welke manier het slachtoffer precies gepest wordt en wie de pestkoppen zijn, maar dwing het kind niet om namen te noemen. Probeer ook om erachter te komen of de ouders op de hoogte zijn van het probleem. Als dat niet het geval is, vraag dan waarom het kind de ouders niets verteld heeft over de pesterijen en stel voor dat jij het met hen bespreekt.

    Ook hier is het weer essentieel om het kind te laten weten dat je te vertrouwen bent en dat je niets zult ondernemen zonder zijn of haar toestemming. Op een gegeven moment zullen de ouders erbij betrokken moeten - en willen - worden, maar dat hoeft niet meteen!

  4. Kies een geschikte aanpak om het pesten te stoppen

    Op School en Veiligheid vind je een overzicht van de verschillende methoden, lesideeën en lespakketten die er zijn om pesten aan te pakken.

    Welke aanpak je kiest, is natuurlijk afhankelijk van de situatie en de betrokkenen, maar ook van hoe het schoolbeleid op het gebied van pesten is. Als er vanuit de school al veel gedaan wordt tegen pesten, hoef jij natuurlijk niet het wiel helemaal opnieuw uit te vinden.

  5. Voorkom pesten in de toekomst

    Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Er zijn maatregelen die je kunt nemen om ervoor te zorgen dat er in jouw klas of beter nog, op jouw school, niet meer gepest wordt.

    Eén mogelijkheid is het opstellen van een antipestprotocol. Dat kun je voor de hele school doen of alleen in jouw klas. Betrek de leerlingen bij het opstellen van regels en het maken van afspraken over pesten en laat ze het protocol allemaal ondertekenen. Zo dragen ze samen de verantwoordelijkheid en zullen ze elkaar eerder op ongewenst gedrag aanspreken.

    Pesten bespreekbaar maken in de klas heeft hetzelfde effect. Houd klassengesprekken over pesten in het algemeen, de gevolgen die pesten heeft en wat je als leerling kunt doen om pesten te stoppen.

  6. Blijf alert op pesten

    Ook als het probleem eenmaal opgelost is, is het zaak om de aandacht ervoor niet te laten verslappen. Blijf dus opletten hoe de kinderen met elkaar omgaan en kom ook regelmatig met de klas terug op pesten en de gemaakte afspraken. Zo kun je tijdig ingrijpen, mocht het weer misgaan. De leerlingen zelf zullen ook eerder aan de bel trekken of elkaar aanspreken op pestgedrag als er regelmatig aandacht voor dit probleem is.

  7. Waak ook voor "het nieuwe pesten"

    Sinds de komst van mobiele telefoons, internet, email, Youtube en MSN zijn er talloze mogelijkheden bij gekomen om iemand te pesten. Kwetsende filmpjes over een medeleerling verspreiden, iemand uitsluiten van MSN, zelfs iemand in elkaar slaan en dat filmen, het lijkt wel alsof pestkoppen elke dag iets nieuws verzinnen.

    Digitaal pesten of cyberpesten is net zo ingrijpend als traditioneel pesten, maar een stuk moeilijker aan te pakken. De pestkoppen hoeven immers niet fysiek in dezelfde ruimte te zijn als hun slachtoffers om die te kunnen treiteren en kunnen zelfs een hele andere identiteit aannemen.

    Toch kun je ook aan deze nieuwe vorm van pesten als leerkracht iets doen. Om het te herkennen let je ook hier op de signalen die het slachtoffer geeft, zowel in de klas als in een persoonlijk gesprek. Het antipestprotocol of andere maatregelen die je genomen hebt, kun je uitbreiden door ook aandacht te besteden aan digitaal pesten en de gevaren van internet.

    Sommige vormen van digitaal pesten zijn strafbaar, aarzel dus ook niet om daarbij de politie in te schakelen!

Do's

  • Wees betrokken bij je leerlingen, zo vang je eventuele signalen van pesten sneller op.
  • Het probleem per geval bekijken: iedere situatie is anders en ook elk kind is uniek.
  • De hele klas betrekken bij de oplossing van het probleem.

Don'ts

  • Je emoties de overhand laten krijgen. Boos worden op de pestkoppen en ze straf geven werkt vaak averechts.
  • Het probleem wegwuiven en hopen dat het vanzelf overwaait.
  • Pesten voor plagen aanzien

Bron

Hoedoeners in de spotlight
Janine Bruinooge
Lid sinds: 7 april 2008
Aantal Hoedoes: 34
Renate Boogvrouw
Lid sinds: 11 april 2008
Aantal Hoedoes: 15
Cindy Kamstra
Lid sinds: 18 juni 2008
Aantal Hoedoes: 86
Wil je ook schrijven voor Hoedoe?
Meld je aan!